Views:
Đền Chúa Then tên chữ là Linh Quang Thụy Ứng Từ thuộc thôn Việt Hương xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang, cách Thành phố Bắc Giang 25 km trên con đường Thiên lý Cái quan đi lên biên giới phía bắc khi xưa. Nằm ven sông Thương là nơi giao giới giữa hai miền sông núi, nơi đây là nơi tụ cư lâu đời của đồng bào Kinh, Nùng, Hoa. Từ thời xa xưa, các vị Chúa Sơn lâm, Sơn trang cổ của dân tộc Nùng đã trấn ngự nơi cửa rừng này, phù trợ cho thôn, xóm, bản, làng được ấm no, hạnh phúc.
Ảnh Đền Chúa Then xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang
Theo những lưu truyền hiện có tại bản đền thì Đền Bà Chúa Then thờ một vị nữ thần là Bà Then Tiên Vương Thị Chân Nhân. Tín ngưỡng thờ chúa Then là tín ngưỡng bản địa thờ thần trên rừng núi. Đối với dân tộc Nùng thờ chúa Then cũng giống tín ngưỡng thờ các vị Chúa Sơn lâm, Sơn trang. Then hành nghề tạo phúc cứu dân, nhiều dòng họ thờ thì gọi là Then tổ, còn Chúa Bà được thờ ở đền Chúa Then, ngài là Then Tiên, ngài đã vượt ra phạm vi một dòng họ, một vùng mà hiển hoá khắp mọi nơi được nhiều người biết tới và thờ phụng.
Truyền thuyết trong vùng tự ngàn đời vẫn lưu truyền những câu chuyện linh thiêng kỳ ảo về một vị Nữ thần hiển linh nơi đỉnh Thạch Bàn xứ Cao Sơn vùng Hữu Lũng và Lạng Giang bên dòng sông Thương hiền hoà và thơ mộng thủa xa xưa. Ngài là tiên nữ trên trời đã cùng hai nàng tiên chị em đã giáng trần để phù giúp cho đời.
Ảnh Cảnh Tổ chức Lễ hội tại Đền Chúa Then
Ngài dày công tu hành đắc đạo có nhiều pháp thuật nhiệm màu sau đó truyền lại đạo pháp cho nhiều đời sau. Khi đạo Then được lập thành, Ngài hiển linh được dự vào ngôi Then Chúa như một vị thần đại diện cho cả một tín ngưỡng lớn. Đền Chúa Then cũng là nơi đầu tiên phối thờ Chúa Then với Chúa Sơn Trang cũng như tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Tứ Phủ. Đất nơi đây có Đức Thiên Sư hiển linh, âm phù cho bách gia trăm họ, hộ quốc giúp dân, Đức chúa và đền còn cung rước Nam Thiên Tứ Bất Tử là các vị thần linh đứng đầu các dòng tín ngưỡng lớn của Việt Nam. Chúa Then cùng với các chúa Sơn Trang trong hệ thống thờ các Nữ thần rừng núi thuộc hệ thống tín ngưỡng hầu đồng, làm lớn rộng phát triển thêm lên sự giao thoa giao lưu văn hoá tín ngưỡng của các dân tộc.
