Ảnh Đền Cổ Ngựa xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang
Đền Cổ Ngựa xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang là một trong những di tích có liên quan đến lịch sử chiến thắng của Nghĩa quân Lam Sơn vào những năm đầu thế kỷ 15. Tương truyền, khu vực đền Đình Rừng Sấu và Cổ Ngựa là nơi vị tướng của quân của ta trong trận chiến với quân Minh đã tử trận trên lưng ngựa, một phần cơ thể ở khu vực Đình Rừng Sấu, thôn Phú Lợi, xã Hương Sơn và phần còn lại về đến thôn Việt Hương, xã Hương Sơn tại khu vực Đền Cổ Ngựa ngày nay.
Trước những năm 1961 người dân trong và ngoài xã thường xuyên thắp hương, chiêm bái tại ngôi miếu thờ tướng quân với diện tích khoảng 10m2, trong miếu có thờ 01 pho tượng và 01 bát hương bằng đồng, cốt bát hương bằng đồng vẫn được lưu giữ, thờ trong cung cấm hiện nay. Đến năm 1993, 1994, nhận thấy ngôi đền xuống cấp, cụ Viêng- người có uy tín trong thôn Việt Hương, xã Hương đã đứng lên kêu gọi nhân dân công đức gạch, ngói, đóng góp ngày công sửa chữa, xây dựng rộng khoảng 17-18m2. Đến năm 2013, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng sinh hoạt văn hóa tâm linh, Nhân dân thôn Việt Hương, xã Hương sơn đã họp, bàn bạc chủ trương mở rộng, xây dựng mới ngôi đền, với khuôn viên rộng hơn 1.000 m2, trong đó ngôi đền rộng khoảng 70 m2 với số tiền trên 700 triệu. Năm 2021, Nhân dân thôn Việt Hương tiếp tục có nguyện vọng mở rộng, tôn tạo ngôi Đền Cổ Ngựa.
Hưởng ứng cùng Nhân dân, Ông Bùi Quang Lưu, thủ nhang đền Chúa Then đã đứng ra kêu gọi các mạnh thường quân cùng nhân dân đóng góp, công đức vật chất, công sức để mở rộng diện tích hơn 5.000 m2, bao gồm khuôn viên nhà văn hóa, sân, nhà khách và diện tích ngôi đề thờ tướng quân là 120 m2, tổng kinh phí mở rộng ngôi đền gần 11 tỷ đồng. Ngôi Đền Cổ Ngựa hiện nay được xây dựng khang trang, bề thế, đảm bảo được nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của bà con nhân dân thôn Việt Hương nói riêng, nhân dân trong xã và thập phương nói chung.
Ảnh: Tổ chức Lễ hội tại Đền Cổ Ngựa, thôn việt Hương , xã Hương Sơn
Với mục đích phát huy có hiệu quả các giá trị di sản văn hoá vật thể và phi vật thể để tuyên truyền, quảng bá về vùng đất và con người Lạng Giang nói chung và xã Hương Sơn nói riêng. Năm 2024, UBND huyện Lạng Giang tổ chức Lễ hội Mở cửa rừng xã Hương Sơn với quy mô cấp huyện. Theo kế hoạch, thời gian Lễ hội được tổ chức từ ngày 19/02/2024 đến 21/02/2024 ( tức ngày mùng 10 đến 12 tháng Giêng năm Giáp Thìn). Địa điểm tại Đền Cổ Ngựa, đền Chúa Then, thôn Việt Hương, xã Hương Sơn. Lễ mở cửa rừng vừa là dịp để dân làng gặp gỡ, giao lưu vui vẻ, vừa để cầu mong cho một năm mới mưa thuận gió hòa, cây cối xanh tốt, mùa màng bội thu, thể hiện ước nguyện, khát vọng về cuộc sống ấm no, sung túc về vật chất, tinh thần cũng như sự tuần hoàn của quy luật để vạn vật sinh sôi, nảy nở./.
Đào Thị Mơ - PGĐ Phụ trách TTVHTT&TT
