Đình Trừng Hà xã Đào Mỹ là công trình kiến trúc nghệ thuật, được xây dựng tại trung tâm của thôn Đồng Quang ngày xưa, thuộc xã Đào Quán, tổng Đào Quán, huyện Bảo Lộc, phủ Lạng Giang, xứ Kinh Bắc; nay tên thôn vẫn giữ là thôn Đồng Quang xã Đào Mỹ huyện Lạng Giang. Ngôi đình làng là công trình văn hoá tín ngưỡng cổ được nhân dân xây dựng từ lâu đời để thờ thành hoàng làng. Đình Trừng Hà còn có giá trị lịch sử văn hoá và kiến trúc nghệ thuật với những nét hoa văn trạm khắchết sức tinh xảo...Căn cứ vào các nguồn sử liệu hán nôm và các Sắc phong cùng với di ngôn tương truyền cho biết Đình Trừng Hà ngày xưa là ngôi Đình được xây dựng từ trước thế kỷ thứ 19 rất đồ sộ, hoành tráng, nhìn ra hướng chính Tây. Song do chiến tranh và thời gian biến đổi của lịch sử, ngôi đình đã được trùng tu, tôn tạo và chuyển hướng Đình theo hướng Nam ghế Tây như hiện nay. Những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, hưởng ứng lời kêu gọi của Đảng, Bác Hồ, chính quyền địa phương đã cho tháo rỡ sàn đình để bắc cầu cho bộ đội vượt sông Thương sang huyện Yên Thế để đi chiến đấu.
Theo lý lịch khảo sát di tích, Đình Trừng Hà là nơi thờ thần Cao Sơn, Quý Minh đại vương, là những vị tướng tài giỏi từ thời Vua Hùng vương thứ 18 đã có công đánh đông, dẹp bắc, bảo vệ bình yên cho quê hương đất nước, khi mất đi, họ đã trở thành các vị thần linh thiêng, hiển thánh lại âm phù, thường giúp nhân dân diệt trừ tại hoạ để đời sống được bình yên. Qua các triều đại phong kiến Việt nam ngày xưa đã nhiều lần xuống chiếu sắc phong cho 2 vị thần Cao sơn và Quý minh để nhân nhân nhiều làng xã thuộc xứ Kinh Bắc tôn thờ. Với lòng tôn kính và biết ơn, nhân dân thôn Đồng Quang xã Đào Mỹ cũng như nhân dân nhiều địa phương khác đã dành cho thần Cao sơn và Quý minh sự tôn kính đặc biệt và phong 2 ông là “Thượng đẳng tôn thần và Thượng thượng đẳng thần”.
Hiện nay Đình Trừng Hà còn lưu giữ được nhiều hiện vật cổ như Ngai thờ, Bài vị, Bát hương, bộ Kiệu thánh, Bát biểu, chấp kích, sắc phong, nhang án...đặc biệt trong đình còn lưu giữ những mảng trạm khắc khình rồng, vân mây uốn lượng khá tinh xảo, thể hiện phong cách kiến trúc nghệ thuật thời Lê trung Hưng...đây là những hiện vật gốc khẳng định giá trị lịch sử, văn hoá, mỹ thuật cổ truyền của dân tộc.
Ngoài ra Đình Trừng Hà từ xa xưa đã là trung tâm sinh hoạt tôn giáo của nhân dân thôn Đồng Quang và nhân dân địa phương; là nơi tổ chức lễ hội truyền thống (Hội Đình Trừng Hà) vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch hàng năm; trong ngày hội ngoài nghi lễ dâng hương, tế thần, Ban tổ chức còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian bổ ích mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc như: đấu vật, kéo co, cờ người, đánh đu....
Nhận thấy những giá trị của di tích lịch sử văn hoá của Đình Trừng Hà, nhằm bảo vệ và phát huy các giá trị của di tích, ngay từ đầu năm 2010, UBND huyện đã chỉ đạo Phòng Văn hoá và Thông tin phối hợp với Ban quản lý di tích Chùa Phúc Sơn xã Mỹ Hà lập hồ sơ đề nghị tỉnh về khảo sát công nhận di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh.
Sau một thời gian các cơ quan chuyên môn của tỉnh tiến hành khảo sát, nghiên cứu giá trị di tích, ngày 23 tháng 8 năm 2010, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang đã có Quyết định số 1342/QĐ-UBND về việc công nhận Di tích Đình Trừng Hà xã Đào Mỹ thuộc di tích Kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh.
Đây là niềm vinh dự và tự hào đối với cán bộ và nhân dân huyện Lạng Giang nói chung và nhân dân xã Đào Mỹ, thôn Đồng Quang nói riêng.
BBT
